در دنیای امروز روز به روز فناوری های جدیدی در حال ظهورند به گونه ای که براساس برآوردها حجم دانش بشر هر دو سال یک بار، نزدیک به دو برابر می شود (برآوردی که توسط آقای گًوردون مور در سال ۱۹۶۵ مطرح شد و بعدها به قانون مور معروف شد). این پیشرفت های تکنولوژیک فرصت های سرمایه گذاری و درآمدزایی بی نظیری را ایجاد می کنند. طی ۱۰ سال گذشته اینترنت باعث ظهور شرکت های استارتاپی بزرگی همچون دیجیکالا و اسنپ شد. برای مثال حجم کالای فروخته شده در دیجیکالا در سال ۱۴۰۰ برابر ۱۴۷ هِمت (هزار میلیار تومان) برآورد شده است. برای اینکه از این رقم حس داشته باشید شاید بهتر باشد آن را با حجم کل نقدینگی کشور ایران (که حدود ۵۴۰۰ همت است) مقایسه کنید. از سوی دیگر، شبکه های اجتماعی همچون اینستاگرام نیز پس از موج گسترش استارتاپ ها، باعث درآمدهای میلیونی و حتی میلیاردی برای بسیاری از کسب و کارهای کوچک و اینفلوئنسرها گردیدند. برای نمونه درآمد ماهانه اینفلوئنسرهای معروفی همچون صدف بیوتی در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۰ میلیارد تومان تخمین زده شده است. واقعیت این است که در سال های اخیر بسیاری از کسب و کارها بواسطه استفاده از فرصت های دیجیتال پولدار شدند و البته از طرف دیگر، سر بسیاری از مردم هم در این زمینه بی کلاه مانده است. طبیعتا فضای دیجیتال یک حوزه چابک، سریع و دانش محور است و تنها کسانی می توانند در این حوزه موفق شوند که زودتر، سریعتر و علمی تر از بقیه در این مسیر حرکت کنند.
در سال ها و خصوصا ماه های اخیر، بسیاری از مردم نسبت به فضای دیجیتال ناامید شده اند. باوجود بدبینی حاکمیت ایران به حوزه اینترنت و فضای مجازی و استفاده از سانسور و فیلترینگ، همچنان فرصت های بی نظیری برای درآمدزایی در حوزه دیجیتال درحال ظهور است. نگاهی به تاریخچه اقدامات دولت ها در ایران نشان می دهد که نگاه قهری و سلبی نسبت به فناوری، غیرکارآمد و مخرب است و هیچگاه دولت و حاکمیت نتوانسته در مقابل تمایل مردم به استفاده از تکنولوژی های جدید، سیاست گذاری موثری را اتخاذ نماید. با این حال، بسیاری از مردم فضای دیجیتال را فرصتی برای درآمدزایی در ایران ارزیابی کرده و برخی هم از آن به عنوان یک فرصت برای پیدا کردن شغل در خارج از کشور و پیوستن به موج مهاجرت یاد می کنند. بنابراین با هر نگرش و دیدگاهی نباید فرصت های جدید دیجیتال را نادیده گرفت. با این وجود باید بر روی این نکته تاکید کنیم که برای استفاده از فرصت های دیجیتال حتما باید پیش از دیگران برای یادگیری آن اقدام کنید. در واقع یادگیری فناوری های جدید یک سرمایه گذاری میان مدت برای شما محسوب می شود تا بتوانید به درآمد و پول برسید. اما سوال این است که چه فضای جدیدی در حوزه دیجیتال وجود دارد که طی ۵ سال آینده پول ساز باشد؟ جواب فقط یک کلمه است: اِن اِف تی (NFT)! ان اف تی ها کالاهای سرمایهای دیجیتال هستند و اقتصاد دیجیتال آینده را تشکیل می دهند. ان اف تی ها باعث پولدار شدن بسیاری از تولیدکنندگان محتوا در بازه ۵ تا ۱۰ سال آینده می شوند. بنابراین تمرکز اصلی مقاله پیش رو بر روی معرفی ان اف تی به عنوان یک استراتژی پول ساز در ۵ سال آینده است.
ان اف تی چیست؟
ان اف تی، یک شناسه یا کد یکتای دیجیتال است که قابل کپی برداری، جایگزینی، یا حتی شکسته شدن به بخش های کوچک تر نیست. در واقع ان اف تی یک شناسنامه دیجیتال است که مالکیت و اصالت یک کالای دیجیتال (و حتی غیردیجیتال) را مشخص می کند. بنابراین، ان اف تی ها قابل فروش، انتقال و واگذاری به غیر هستند. ان اف تی ها بر بستر بلاکچین که نسل جدیدی از زیرساخت اینترنت هستند ذخیره می شوند و بنابراین بسیار امن و قابل اطمینان هستند. بنابراین ان اف تی، راه ارزشمند و مهمی جهت حفاظت و نگهداری از سرمایه ها و دارایی های دیجیتال است. تا پیش از ظهور پدیده ای همچون ان اف تی، امکان تمایز و تفاوت بین مالک اصلی یک اثر یا سند دیجیتال با هرکسی که یک کپی از آن را روی کامپیوترش داشت وجود نداشت. برای مثال، اگر شما امروز یک تصویر از یک منظره یا رویداد خاص را عکس برداری کرده باشید، تنها تا لحظه ای می توانید ادعا کنید که این اثر در مالکیت شماست که شخص دیگری آن را کپی نکرده باشد و به محض اینکه این عکس را به فرد دیگری بدهید، امکان اثبات این ادعا که هنرمند اصلی این اثر شما بوده اید از بین خواهد رفت. اما اگر برای اثر هنری خودتان (برای مثال عکس یا تصویر عکاسی شده) یک شناسنامه دیجیتال (در واقع یک ان اف تی) تهیه کنید، امکان اثبات مالکیت و اصالت این اثر برای شما فراهم خواهد شد. موضوعی که به شما این امکان را می دهد که بتوانید به عنوان مالک اصلی این اثر، ان اف تی آن را به فروش برسانید و از آن کسب درآمد کنید. در واقع، ان اف تی به شما این امکان را می دهد که در یک فضای دیجیتال عمومی توزیع شده به نام بلاکچین، مالکیت اثر هنری را به نام خودتان ثبت کنید و از آن پس شما مالک اصلی آن اثر هنری محسوب شوید. مزیت اصلی ان اف تی ها در این است که توسط هرکسی قابل تولید هستند و برای تولید آنان نیاز به دانش برنامه نویسی یا کدنویسی نیست. ان اف تی ها اقتصاد دیجیتال آینده را خواهند ساخت و بنابراین اهمیت زیادی در دنیای آینده خواهند داشت. طی ۵ سال آینده ان اف تی ها بشدت پول ساز می شوند و بنابراین شناخت چیستی آنان اهمیت زیادی دارد. در واقع شناخت و یادگیری امروز ما از دنیای ان اف تی ها، یک سرمایه گذاری میان مدت بر روی یک حوزه پول ساز دیجیتال در آینده است.
کلمه ان اف تی به چه معناست؟مخفف چه کلماتی است و چرا به آن ان اف تی گفته می شود؟
ان اف تی مخفف کلمه انگلیسی Non-Fungible Token، به معنی یک توکن غیرقابل معاوضه یا تعویض است. در واقع ان اف تی یک توکن است که با مکانیزمی کاملا مشابه روش تولید رمزارزهایی همچون بیتکوین بوجود می آیند. این توکنها یا شناسه های دیجیتال بر بستر بلاکچین ذخیره می شوند. بنابراین اگر تصور کنید که ان اف تی ها، نوعی رمزارز یا ارز مجازی هستند، اشتباه نکرده اید. اما تفاوت اصلی ان اف تی ها با رمزارزها در غیرقابل معاوضه بودن آن ها یا اصطلاحا «نان فانگبل» بودن آنان است. به این معنی که شما می توانید یک بیتکوین را با بیتکوین دیگری معاوضه کنید و برای شما فرقی ندارد که توکن بیتکوین شما چه شناسه دیجیتالی دارد. زیرا ارزش هردوی آنان یکی است. درست مثل برابری یک اسکناس دلار با اسکناس دلاری دیگر، بدون توجه به اینکه هریک از این اسکناس ها چه شماره سریالی دارند. اما ان اف تی ها شناسه های دیجیتالی غیر قابل معاوضه و یکتا هستند. یعنی با توجه به اینکه یک ان اف تی، شناسنامه یک کالا یا سرمایه دیجیتال است، این شناسه قابل معاوضه با چیز مشابه دیگری نیست و کاملا یکتاست و باید در ازای پول مبادله شود. بنابراین در یک تعریف تخصصی تر می توان گفت ان اف تی نوعی رمز ارز مبتنی بر قرارداد غیرقابل معاوضه است.
آیا ان اف تی یک کالای سرمایه ای محسوب می شود؟ چرا؟
خرید یا ساخت ان اف تی یک نوع سرمایه گذاری است. اما برای درک بهتر چرایی این واقعیت، اول باید ویژگی های یک کالای سرمایه ای را بشناسیم. چرا خانه، ماشین، دستگاه های صنعتی و … کالاهای سرمایه ای محسوب می شوند؟ شباهت ان اف تی با این کالاها چیست؟ برای پاسخ به این سوال ابتدا سه ويژگی اساسی کالاهای سرمایه ای را معرفی خواهم کرد:
(۱): کالای سرمایه ای بادوام است و از طریق مصرف، تمام نمی شود یا بیش از حد مستهلک نمی شود. برای مثال، یک لباس با پوشیده شدن به شدت مستهلک شده و خراب می شود و ارزش خودش را از دست می دهد اما خودرو به عنوان یک کالای سرمایه ای اینگونه نیست.
(۲): کالای سرمایه ای برای تولید یک کالای مصرفی یا ارائه خدمات مورد استفاده قرار می گیرد. برای مثال شما میتوانید از ماشین آلات، کامپیوتر، خودرو و خانه خودتان جهت تولید یک محصول جدید یا ارائه خدمت به اشخاص دیگری استفاده کنید و برای خودتان جریان نقدینگی جدیدی ایجاد کنید.
(۳): کالای سرمایه ای قابل فروش و معاوضه است و بنابراین دارای بازار دست دوم یا ثانویه است. تفاوت اصلی فرش ماشینی با فرش دستبافت در همین ویژگی است. فرش دستبافت بادوام تر از فرش ماشینی است و دارای بازار ثانویه است. در واقع، شما پس از خرید و استفاده فرش دستبافت، می توانید آن را به فروش برسانید.
اما آیا ویژگی هایی فوق الذکر در رابطه با کالایی شبیه به ان اف تی صادق است؟ اول اینکه ان اف تی ها به عنوان یک کالای دیجیتال مستهلک نمی شوند، بلکه حتی رشد و توسعه پیدا می کنند. ان اف تی ها در گذر زمان رشد می کنند. در واقع، شما هنگامی که یک ان اف تی را می خرید، می توانید ویژگی های آن اثر دیجیتال را توسعه داده و آن را مجددا بفروشید. بنابراین ان اف تی ها کالایی با دوام هستند که مستهلک نمی شوند. دوم، با توجه به اینکه ان اف تی ها یک شناسه دیجیتال هستند، می توانند به شکل یک کلید دیجیتال عمل کرده و بنابراین برای ارائه خدمات و محصولات قابل استفاده هستند. در واقع، ان اف تی ها به عنوان کارت های عضویت یا کارت های شناسایی عمل کرده و از طریق آنان امکان ایجاد دسترسی به رویدادهای خاص، محصولات خاص، تخفیفات خاص و غیره وجود خواهد داشت. همچنین ان اف تی ها به شکل گیری بازارهای دسته اول و دسته دوم برای کالاهای دیجیتال منجر شده اند. در حقیقت، برای شکل گیری بازار دسته دوم در هر صنعتی، نیازمند تعیین تکلیف شدن حقوق مالکیت کالاهای قابل فروش در آن بازار هستیم. ان اف تی ها باعث روشن شدن موضوع مالکیت و اصالت کالاهای دیجیتال شده اند. بنابراین ان اف تی ها تمامی ویژگی های لازم جهت عمل کردن به عنوان یک کالای سرمایه ای را دارند. ان اف تی ها طی زمان ارزشمند شده و قیمت آنان بالا می رود. در واقع ان اف تی به شکل یک سهام عمل می کند که ارزش آن طی زمان رشد (یا شایدم افت) نماید. بنابراین شما با خرید ان اف تی به صورت همزمان تبدیل به یک سرمایه گذار، سهام دار و عضو یک جامعه یا باشگاه از دارندگان یک مجموعه ان اف تی خاص خواهید شد.
چرا و چگونه ان اف تی ها طی زمان ارزشمند می شوند؟
به صورت معمول، سازنده یا خالق ان اف تی برنامه ها و پروژه های آینده خودش را برای توسعه ان اف تی بیان می کند. اینکه در آینده چه پیشنهادات و خدماتی به دارندگان ان اف تی عرضه خواهد شد و چه تعداد از ان اف تی مورد نظر منتشر خواهد شد. بنابراین ان اف تی ها از این نظر همچون سهام یک شرکت هستند که در صورت درست پیش رفتن پروژه ها و سرمایه گذاری های خالق آنان، ممکن است بسیار ارزشمند و سودده شوند. بنابراین هنگام خرید ان اف تی باید به اعتبار خالق آن و اعتبار او دقت شود. همچنین ان اف تی ها در گذر زمان معروف شده و در یک جامعه خاص محبوبیت پیدا می کنند. برای مثال ممکن است ان اف تی برند اپل برای طرفداران آن برند ارزشمند باشد و با گذشت زمان ان اف تی این برند محبوبیت خودش را پیدا کند. به عنوان مثالی دیگر، ان اف تی عکس های دیدنی بازی های دربی برای طرفداران تیم ها ممکن است بسیار جذاب باشد و با گذر زمان به شکل نوستالژیک ارزشمند شود. هرچقدر یک مجموعه ان اف تی معروف تر شود و محبوبیت بیشتری پیدا کند، طبیعتا ارزش آن بالاتر خواهد رفت. علاوه بر این برخی از ان اف تی ها باعث هویت بخشی اجتماعی به مالکان و دارندگان آنان می شوند. برای مثال کسی که صاحب ان اف تی یک نقاشی معروف یا یک عکس از یک رویداد محبوب ورزشی است، هویت اجتماعی خودش را به شکل متفاوتی تعریف کرده و به نوعی از داشتن چنین دارایی ارزشمندی مفتخر است. ان اف تی ها در گذر زمان ممکن است به یک ابزار هویت بخش برای افراد تبدیل شوند و بنابراین از ین منظر ارزشمند شوند. بنابراین به صورت کلی ان اف تی ها در گذر زمان قابلیت رشد ارزش دارند و خریداران آنان می توانند در انتظار سودآوری کلان از آنان باشند.